Lyrics

Carmina Burana
 

Cantigas
de Santa Maria

Codex Franus
 
Others
 

 


Carmina Burana

003 - Ecce torpet probitas

Ecce Torpet probitas
virtus sepelitur
fit iam rara largitas
parcitas largitur
verum vincit falsitas
veritas mentitur

Omnes iura ledunt
et ad res illicitas
licite recedunt

Regnat avaritia
regnant et avari
mente quivis anxia
nititur ditari
cum sit summa gloria
censu gloriari

Omnes iura ledunt
et ad prava quelibet
impie recedunt

Multum habet oneris
do das dedi dare
hoc verbum pre ceteris
nolunt ignorare
divites quos poteris
malis comparare.

Omnes iura ledunt
et in rerum numeris
numeros excedunt


008 - Licet Eger Cum Egrotis

Licet Eger cum egrotis
et ignotus cum ignotis
fungar tamen vice cotis
ius usurpans sacerdotis
flete syon filie
presides ecclesie
imitantur hodie
christum a remotis

Si privata degens vita
vel sacerdos vel levita
sibi dare vult petita
ac incedit via trita
previa fit pactio
symonis officio
cui succedit datio
et sic fit iezita

Iacet ordo clericalis
in respectu laicalis
sponsa christi fit mercalis
generosa generalis
veneunt altaria
venit eucharistia
cum sit nugatoria
gratia venalis

Donum dei non donatur
nisi gratis conferatur
quod qui vendit vel mercatur
lepra syri vulneratur
quem sic ambit ambitus
ydolorum servitus
templo sancti spiritus
non compaginatur

Si quis tenet hunc tenorem
frustra dicit se pastorem
nec se regit ut rectorem
rerum mersus in ardorem
hec est enim alia
sanguisuge filia
quam venalis curia
duxit in uxorem

In diebus iuventutis
timet annum senectutis
ne fortuna destitutis
desit ei splendor cutis
et dum querit medium
vergit in contrarium
fallit enim vitium
spetiem virtutis

Ut iam loquar inamenum
sanctum crisma datur venum
iuvenatur corda senum
nec refrenant motus renum
senes et decrepiti
quasi modo geniti
nectaris illiciti
hauriunt venenum

Ergo nemo vivit purus
castitatis perit murus
commendatur epycurus
nec spectatur moriturus
grata sunt convivia
auro vel pecunia
cuncta facit previa
pontifex futurus


019 - Fas et nefas

Fas et nefas ambulant passu fere pari
prodigus non redimit vitium avari
virtus temperantia quadam singulari
debet medium
ad utrumque vitium
caute contemplari

Si legisse memoras ethicam catonis
in qua scriptum legitur ambula cum bonis
cum ad dandi gloriam animum disponis
inter cetera
hoc primum considera
quis sit dignus donis

Dare non ut convenit non est a virtute
bonum est secundum quid et non absolute
digne dare poteris et mereri tute
famam muneris
si me prius noveris
intus et in cute

Vultu licet hylari verbo licet blando
sis equalis omnibus unum tamen mando
si vis recte gloriam promereri dando
primum videas
granum inter paleas
cui des et quando

Si prudenter triticum paleis emundas
famam emis munere sed caveto dum das
largitatis oleum male non effundas
in te glorior
quia codro codrior
omnibus habundas


031 - Vite Perdite

Vite Perdite me legi
Subdideram
Minus licite dum fregi
Quod voveram
Et ad vite vesperam
Corrigendum legi
Quicquid ante perperam
Puerilis egi

Rerum exitus dum quero
Discutere
Verum penitus a falso
Discernere
Falso fallor opere
Bravium si spero
Me virtutum metere
Vitia dum sero

Non sum duplici perplexus
Itinere
Nec addidici reflexus
A venere
Nec fraudavi temere
Coniugis amplexus
Dalidam persequere
Ne fradetur sexus

Famem siliqua porcorum
Non abstulit
Que at lubrica errorum
Non contulit
Sed scriptura consulit
Viam intrem morum
Que prelarga protulit
Pabula donorum

Dum considero quid dine
Contigerit
Finem confero rapine
Quis fuerit
Scio vix evaserit
Mens corrupta fine
Diu quam contraxerit
Maculam sentine

Preter meritum me neci
Non dedero
Si ad vomitum quem ieci
Rediero
Nec a verbo aspero
Liberum me feci
Servus si seviero
Vitiorum feci

Ire veneris inmuto
Vestigia
Vie veteris refuto
Per devia
Via namque regia
Curritur in tuto
Si quis cedit ab ea
Semper est in luto

Resi solium symonis
Astutiam
Confer tullium zenonis
Prudentiam
Nil conferre sentiam
His abutens bonis
Ni fugiendo fugiam
Dalida samsonis

Ergo veniam de rei
Miseria
Ut inveniam de dei
Clementia
Hec et his similia
Que peregi dei
Sola parcens gratia
Miserere mei.


090 - Exiit Diluculo Rustica Puella

Exiit Diluculo
rustica puella
Cum grege cum baculo
cum lana novella.
Sunt in grege parvulo
ovis et asella
vitula cum vitulo
caper et capella.
Conspecit in cespite
scolarem sedere
quid tu facis domine
veni mecum ludere.

116 - Sic mea fata

Sic mea fata canendo solor
ut nece proxima facit holor
roseus effugit ore color
blandus inest meo corde dolor.
Cura crescente
labore vigente
vigore labente
miser morior.
Hei morior
hei morior
hei morior
utquod amen cogor et non amor.

Si me dignetur quam desidero
felicitate Iovem supero
nocte cum illa si dormiero
si sua labra semel suxero.
Mortem subire
placenter obire
vitamque finire
libens potero.
Hei potero
hei potero
hei potero
tanta si gaudia recepero.

Ubera cum animadverterem
optavi manus ut involverem
simplicibus mammis ut alluderem
sic cogitando traxi venerem.
Sedit in ore
rosa cum pudore
pulsatus amore
quod os lamberem.
Hei lamberem
hei lamberem
hei lamberem
luxuriando per charakterem.


136 - Omnia sol temperat

Omnia sol temperat
purus et subtilis,
nova mundo reserat
facies Aprilis;
ad amorem properat
animus herilis,
et iocundis imperat
deus puerilis.

Rerum tanta novitas
in sollemni vere
et veris auctoritas
iubet nos gaudere.
vices prebet solitas;
et in tuo vere
fides est et probitas
tuum retinere.

Ama me fideliter!
fidem meam nota:
de corde totaliter
et ex mente tota
sum presentialiter
absens in remota.
quisquis amat aliter,
volvitur in rota.


151 - Virent Prata hiemata

Virent Prata hiemata
tersa rabie
florum data mundo grata
rident facie
solis radio
nitent albent rubent candent
veris ritus iura pandent
ortu vario

Aves dulci melodia
sonant garrule
omni via voce pia
volant sedule
et in nemore
frondes flores et odores
sunt ardescunt iuniores
hoc in tempore

Congregatur augmentatur
cetus iuvenum
adunatur colletatur
chorus virginum
et sub tilia
ad choreas venereas
salit mater inter eas
sua filia

Restat una quam fortuna
dante veneror
clarens luna oportuna
ob quam vulneror
dans suspiria
preelecta simplex recta
cordi meo est invecta
mutans tristia

Quam dum cerno de superno
puto vigere
cuncta sperno donec sterno
solam venere
hanc desidero
ulnis plecti et subnecti
loco leto in secreto
si contigero


179 - Totus floreo

Tempus est iocundum,
o virgines,
modo congaudete,
vos iuvenes.

Oh, Oh!
Totus floreo,
iam amore virginali totus ardeo,
novus, novus amor est, quo pereo.

Mea me confortat
promissio,
mea me deportat
negatio.

Oh, Oh!
Totus floreo,
iam amore virginali totus ardeo,
novus, novus amor est, quo pereo.

Tempore brumali
vir patiens,
animo vernali
lasciviens.

Oh, Oh!
Totus floreo,
iam amore virginali totus ardeo,
novus, novus amor est, quo pereo.

Mea mecum ludit
virginitas,
mea me detrudit
simplicitas.

Oh, Oh!
Totus floreo,
iam amore virginali totus ardeo,
novus, novus amor est, quo pereo.

Veni, domicella,
cum gaudio,
veni, veni, pulchra,
iam pereo.

Oh, Oh!
Totus floreo,
iam amore virginali totus ardeo,
novus, novus amor est, quo pereo.


196 - In taberna

(nezpíváme všechny sloky)

In taberna quando sumus,
non curamus, quid sit humus,
sed ad ludum properamus,
cui semper insudamus.
Quid agatur in taberna,
ubi nummus est pincerna,
hoc est opus, ut queratur,
sed quid loquar, audiatur.

Quidam ludunt, quidam bibunt,
quidam indiscrete vivunt.
Sed in ludo qui morantur,
ex his quidam denudantur;
quidam ibi vestiuntur,
quidam saccis induuntur,
Ibi nullus timet mortem,
sed pro Baccho mittunt sortem.

Primo pro nummata vini;
ex hac bibunt libertini.
Semel bibunt pro captivis,
post hec bibunt ter pro vivis,
quater pro Christianis cuntis,
quinquies pro fidelibus defunctis,
sexies pro sororibus vanis,
septies pro militibus silvanis.

Octies pro fratribus perversis,
novies pro monarchis dispersis,
decies pro navigantibus,
undecies pro discordantibus,
duodecies pro penitentibus,
tredecies pro iter agentibus.
Tam pro papa quam pro rege
bibunt omnes sine lege.

Bibit hera, bibit herus,
bibit miles, bibit clerus,
bibit ille, bibit illa,
bibit servus cum ancilla,
bibit velox, bibit piger,
bibit albus, bibit niger,
bibit constans, bibit vagus,
bibit rudis, bibit magus.

Bibit pauper et egrotus,
bibit exul et ignotus,
bibit puer, bibit canus,
bibit presul et decanus,
bibit soror, bibit frater,
bibit anus, bibit mater,
bibit ista, bibit ille,
bibunt centum, bibunt mille.

Parum durant sex nummate,
ubi ipsi immoderate
bibunt omnes sine meta,
quamvis bibant mente leta.
Sic nos rodunt omnes gentes,
et sic erimus egentes.
Qui nos rodunt, confundatur
et cum iustis non scribantur.
 

200 - Bacche bene venies

Bacche, bene venies
Gratus et optatus,
Per quem noster animus
Fit letificatus.

Istud vinum, bonum vinum, vinum generosum,
reddit virum curialem, probum animosum.

Hec sunt vasa regia
quibus spoliatur
lerusalem et regalis
Babylon ditatur.

Istud vinum…

Bacchus fortis superans
pectora virorum
in amorem concitat
animos eorum.

Istud vinum…

Bacchus sepe visitans
mulierum genus
facit eas subditas
tibi, o tu Venus.

Istud vinum…

Bacchus venas penetrans
calido liquore
facit aes igneas
Veneris ardore.

Istud vinum…

Bacchus lenis leniens
curas et dolores
confert iocum, gaudia,
risus et amores.

Istud vinum…

Bacchus mentem femine
solet hic lenire
cogit eam citius
viro consentire.

Istud vinum…
A qua prorsus coitum
nequit impetrare,
Bacchus illam facile
solet expugnare.

Istud vinum…

Bacchus numen faciens
hominem iocundum,
reddit eum pariter
doctum et facundum.

Istud vinum…

Bacchus, deus inclite,
comnes hic astantes
leti sumus munera
tua prelibantes.

Istud vinum…

Omnes tibi canimus
maxima preconia,
te laudantes merito
tempora per omnia.


203 - Hiemali tempore

Hiemali tempore
dum prata marcent frigore
et aque congelescunt
concurrunt in estuario
qui regnant cum decio
et postquam convalescunt
socius a socio
ludus incitatur
qui vestitus venerat nudus reparatur
ei trepidant divicie
cui paupertas semper servit libere

Salutemus socii
nos qui sumus bibuli
tabernam sicco ore
potemus alacriter
cyphi inpleantur iugiter
potemus solito more
plana detur tabula
sortes concedantur
pro nummis et pro poculis
vestes mittantur
eia nunc appareat
cui sors magis aut fortuna faveat

Mox stupam egreditur
a chaldeo recipitur
eius commilitones
quassantur mandibule
nudus clamat ve ve ve
currunt dentes in agone
o infelix nimium cur venis de calore
decantans regem martyrum deferens in ore
hei hec est regula
per quam nobis cutis erit morbida


Cantigas de Santa Maria

026 - Non é gran cousa

Non é gran cousa se sabe
bon joy zo dar
a Madre do que o mundo
tod' á de joigar.

Mui gran razon é que sábia dereito
que Deus troux' en seu corp' e de seu peito
mamentou, e del despeito
nunca foi fillar;
poren de sen me sospeito
que a quis avondar.

Non é gran cousa...

Sobr' esto, se m' oissedes, diria
dun joyzo que deu Santa Maria
por un que cad' ano ya,
com' oý contar,
a San Jam' en romaria,
porque se foi matar.

Non é gran cousa...

Este romeu con boa voontade
ya a Santiago de verdade;
pero desto fez maldade
que ant' albergar
foi con moller sen bondade,
sen con ela casar.

Non é gran cousa...


077 - Da Que Deus

(zpíváme jen sloky 1 - 2)

Esta é como Santa Maria saou na sa ygreja
en lugo ha moller contreita dos pees e das maos.

Da que Deus mamou o leite do seu peito,
non é maravilla de saar contreito.

Desto fez Santa Maria miragre fremoso
ena sa ygrej' en Lugo, grand' e piadoso,
por ha moller que avia tolleito
o mais de seu corp' e de mal encolleito.

Da que Deus mamou o leite do seu peito...

Que amba-las suas maos assi s' encolleran,
que ben per cabo dos onbros todas se meteran,
e os calcannares ben en seu dereito
se meteron todos no corpo maltreito.

Da que Deus mamou o leite do seu peito...

Pois viu que lle non prestava nulla meezinna,
tornou-ss' a Santa Maria, a nobre Reynna,
rogando-lle que non catasse despeyto
se ll' ela fezera, mais a seu proveito

Da que Deus mamou o leite do seu peito...

Parasse mentes en guisa que a guareçesse,
se non, que fezess' assi per que çedo morresse;
e logo se fezo levar en un leito
ant' a sa ygreja, pequen' e estreito.

Da que Deus mamou o leite do seu peito...

E ela ali jazendo fez mui boa vida
troes que ll' ouve merçee a Sennor conprida
eno mes d' agosto, no dia 'scolleito,
na sa festa grande, como vos retreito

Da que Deus mamou o leite do seu peito...

Será agora per min. Ca en aquele dia
se fez meter na ygreja de Santa Maria;
mais a Santa Virgen non alongou preyto,
mas tornou-ll' o corpo todo escorreyto.

Da que Deus mamou o leite do seu peito...

Pero avo-ll' atal que ali u saava,
cada un nembro per si mui de rig' estalava,
ben come madeira mui seca de teito,
quando ss' estendia o nervio odeito.

Da que Deus mamou o leite do seu peito...

O bispo e toda a gente deant' estando,
veend' aquest' e oynd' e de rijo chorando,
viron que miragre foi e non trasgeito;
porende loaron a Virgen afeito.

Da que Deus mamou o leite do seu peito...


139 - Maravillosos e piadosos

Como Santa Maria fez que falasse o Fillo que tia nos braços
ao da bõa moller, que lle disse: «papa!»

Maravillosos e piadosos
e mui fremosos
miragres faz
Santa Maria,
a que nos guia
ben noit' e dia
e nos dá paz.

E dest' un miragre vos contar quero
que en Frandes aquesta Virgen fez,
Madre de Deus, maravillos' e fero
por ha dona que foi ha vez
a sa eigreja
desta que seja
por nos, e veja-
mo-la sa faz
no Parayso,
u Deus dar quiso
goyo e riso
a quen lle praz.
Maravillosos...

Aquesta dona levou un meno,
seu fillo, sigo, que en offreçon
deu aa Virgen, mui pequeno,
que de mal llo guardass' e d' oqueijon
e lle fezesse
per que dissesse
sempr' e soubesse
de ben assaz,
que, com' aprendo,
seu pan comendo
foi. Mui correndo
parou-ss' en az
Maravillosos...

Cabo do Fillo daquela omagen
e diss' o menynno: «Queres papar?»
Mais la figura da Virgen mui sagen
diss' a seu Fillo: «Di-lle sen tardar
que non ss' espante,
mais tigo jante
u sempre cant' e
aja solaz
e seja quito
do mui maldito
demo que scrito
é por malvaz.»
Maravillosos...

Quand' esto diss', a omagen de Cristo
respos ao menynno: «Paparás
cras mig' en Ceo; e pois que me visto
ouveres, senpre pois migo seerás
u ouças quanto
cada un santo
canta, que chanto
e mal desfaz.»
Esto comprido
foi, e transsido
o moç' e ydo
a Deus viaz.
Maravillosos...


327 - Porque ben Santa Maria

(zpíváme jen sloky 1, 2, 4)

Como Santa Maria guariu o crerigo que se lle tornaran as pernas atras
porque fez us panos mores dun pano que furtou de sobelo altar.

Porque ben Santa Maria sabe os seus dões dar,
muito per faz gran folia quen lle vai o seu furtar.

Onde, se m'oyr quiserdes, daquesto vos contarei
un miragre mui fremoso que fez a Madre do Rey
Jhesu-Crist' en Odimira, como vos ora direi,
u ela fez ende muitos outros en aquel logar.
Porque ben Santa Maria sabe os seus dões dar...

Mas este foi muit' aposto e feito con gran razon;
ca ha moller seu pano foi dar en offereçon
a ha eigreja sua, feita des mui gran sazon,
que está fora da vila, assi com' oý contar.
Porque ben Santa Maria sabe os seus dões dar...

Pouco mais ca ha vara o pan' era, com' oy,
e era mui ben teçudo e mui delgad' outrossi;
e porend' a moller bõa fora-o põer aly
na eigreja, u o vissen estar sobelo altar.
Porque ben Santa Maria sabe os seus dões dar...

Un crerigo da eigreja que o viu aly seer,
creceu-ll' en tal cobiiça que o foi log' en toller,
e levou-o a ssa casa e mandou ende fazer
panos con que cobriss' ende o con que ya peccar.
Porque ben Santa Maria sabe os seus dões dar...

E pois que os ouve feitos e con eles sse cobryu,
deitava-ss' a dormir logo; mais pero pouco dormiu,
ca os calcannares anbos pelos lombos os sentiu
que ll' entraron tan de rijo que os non pod' en tirar.
Porque ben Santa Maria sabe os seus dões dar...

E con mui gran coita fera que avia de door,
braadou muit' e dizendo: «Ai, Madre do Salvador,
rogo-te que eu non moira assi, se t' en prazer for.»
E do erro que fezera fillou-s' a mãefestar
Porque ben Santa Maria sabe os seus dões dar...

Ante todos, e chorando ar fillou-ss' a repentir,
e dun gran pano de lenço fez log' o altar cobrir.
E porende, meus amigos, quen este miragr' oyr
nunca seja atrevudo ena Virgen desonrrar.
Porque ben Santa Maria sabe os seus dões dar...

E sobr' esto à eigreja o levaron manaman,
e todos por el rogaron a Sennor do bon talan;
e ela guariu-o logo, que non prendeu y afan;
poren todos começaron o seu nome de loar.
Porque ben Santa Maria sabe os seus dões dar...


424 - Pois que dos Reys Nostro Sennor
Esta segunda é de como os tres Reis Magos veron a Beleen aorar a Nostro Sennor Jesu-Cristo e lle ofereron seus dões.

Pois que dos Reys Nostro Sennor
quis de seu linage decer,
con razon lles fez est' amor
en que lles foi apareçer.

Esto foi quand' en Beleen
de Santa Maria naçeu
e a treze dias des en
aos tres Reys apareçeu,
que cada u per seu sen
ena estrela connoçeu
com' era Deus Rey; e poren
de longe o foron veer,

Pois que ...

Ben das insoas de Sabá
e de Tarsso, que son no mar,
e d'Arabia, u gran gent' á
e muitas terras de passar.
Mas pero eran lonj' alá
mui toste os fezo chegar
a Beleen aquel que á
sobre todas cousas poder.

Pois que ...

Ena estrela lles mostrou
com' era om' e Rey e Deus;
poren cada u lle levou...
oferta dos tesouros seus.
E a estrela os guyou
ate ena terra dos judeus,
u Erodes lles demandou:
«Que vestes aqui fazer?»

Pois que ...

Eles responderon-ll' assi:
«Na estrela vimos que Rey
mui nobre naçera aqui,
Sennor dos judeus e da lei.»
Diss' Erodes: «Creed' a mi,
ca bon conssello vos darei:
id', e pois tornardes des i,
ar y-lo-ei eu connoçer.»

Pois que ...

Eles foron-sse logu' enton
e viron a estrela yr
ante ssi de mui gran randon,
e começárona seguyr;
mas quand' en Beleen foi, non
se quis de sobr' ela partir,
ata que entraron u Don
Jesu-Cristo viron seer

Pois que ...

Nos braços da que muit' afan
sofreu con el e muito mal.
E eles logo manaman
deron-lle sa oferta tal:
ouro de que aos reis dan,
encensso por espirital,
mirra de que os mortos van
ungir por nunca podreçer.

Pois que ...

Esto, ca non maravidis,
ofereron a Deus los Reys;
porend' assi os guardar quis
aquele que juntou as leis,
que per sonnos os fez ben fis,
que sonnaron vel cinc' ou seis
vezes que fossen a Tarssis
passa-lo mar por guareçer.
Pois que ...


Codex Franus

fol. 243b - Ave sanctissima

Ave sanctissima regina
Gratia divina quam trina bevit
Ante nec post maiorem creavit te
O creaavit te


fol. 253b - Jesu Dulcis

Jesu dulcis mater bona
mundi salus et patrona
supernorum civium

R:
Maria tu benigna Christi consors atque digna
votis nostris annue

Ad te flentes suspiramus
te gementes invocamus
Evae proles misera

Regina tu pietatis
et totius sanctitatis
flumen indeficiens

Ave gemma pretiosa
supra solem speciosa
virginale gaudium

Virga Jesse tu florida
stella semper praefuldiga
sydus vere lucidum

Spes reorum es Maria
redemtoris mater pia
electorum gloria

Laeti finis vitae via
tibi triplex yerarchia
digna dat praeconia

Statum nostrae paupertatis
vultu tuae maiestatis
clementer considera

Pacem confer sempiternam
et ad lucem nos aeternam
transfer post exilium


fol. 257a - Prima Declinatio

Prima declinatio,
casuum regulatio
misit genitivum.
In aeanalepsim,
quos cepit per ethesim
stygis infectivum.

Hos bonitatis gerula
attraxit omagio,
quos nepa nugigerula
conclusit obstagio.


fol. 257b - Resonans cleri coetus

Resonans cleri coetus odas armoniae,
Personans visu laetus carmen symphoniae.

R:
Concrepet cordis iubilo cuncti gubernanti,
Psallat oris modulo per saecla regnanti.

Conditor ens entium supplicantes audi,
Director degentium gementes exaudi.

Subleva laesos squalide valle lacrimosa,
Subleva lapsos valide regni gaudiorum.

Nymphula speciosa, regina caelorum,
Virgula gemmulosa, mater orphanorum.

Cohortem plebis respice sexus promiscui,
Sortem vitae divide status perpetui.

Ordines yerarchici, omnes domestici,
Incliti electorum, cives beatorum.

Iungar vestris precibus regi supernorum,
Orbi facti sedibus tetris tartarorum.


fol. 264a - Ave Virgo Nobilis

Ave virgo nobilis
Regina caelorum
Genitrix amabilis
Regis Angelorum
Deus Te beavit
Ex semine David.

Salve ex hoc humilis
Digna puerpera
Natum quem genuisti
Gubernantem aethera
Iam gaudens cum natulo
Genitoris dextera.

Per te proles Deica
Hunc mundum exemit
Famina prohetica
Numen in Te explevit
Verus el et homo
Per Te mire venit.
 

fol. 270a - Collaudemus Christum Regem

Collaudemus, collaudemus Christum regem
qui natus est in Betlehem
Quem laudat sol quem laudat sol at que luna
universa creatura
Ad quem reges, ad quem reges ambulabant
aurum thus myrrham portabant
Cui sit laus, cui sit laus et gloria
per saeculorum saecula
 

fol. 270b - In Hoc Anni Circulo

In hoc anni circulo
Vita datur saeculo
Nato nobis parvulo per virginem
Nato nobis parvulo per virginem Mariam

Verbum caro factum est per virginem
Verbum caro factum est per virginem Mariam

Quod vetustas sufocat
Hoc ad vitam revocat
Nam se deus collocat per virginem
Nam se deus collocat per virginem Mariam

Verbum caro factum est per virginem
Verbum caro factum est per virginem Mariam

Adam pomo vescitur
Et sudor repellitur
Sui vultus hodie per virginem
Sui vultus hodie per virginem Mariam

Verbum caro factum est per virginem
Verbum caro factum est per virginem Mariam

Serpens ille calidus
Cunctis animantibus
Suffocatur hodie per virginem
Suffocatur hodie per virginem Maria

Verbum caro factum est per virginem
Verbum caro factum est per virginem Mariam


fol. 285b - Virens in civitate

Virens in civitate
coram divinitate,
laurenti inclyte.

O.... martyr inclyte.

Suscipe preces ratas,
fac eas quoque gratas
ante regem caeli.

Medice infirmorum,
curator languidorum,
ad te confugimus.

Emenda vitam mentis
nosque a nocumentis
constanter remove.

Ut mundi post exilium
cernamus dei filium
in caelestibus.

Ibique collocati
pangamus trinitati
laudes cum iubilo.

Sicque benedicamus,
trinitati promamus,
unique domino.
 

Ffol. 294a - Felix Sion filia

1. Felix Sion filia
de stirpe Judea,
Anna mater Mariae
prodiit ad Gaudia
caelestis militiae.

2. Joachim copulata
matrona beata
profert mundo filiam,
Annae nec post aliam,
Christi matrem, Mariam.

3. Juncta viris aliis
deice sobolis,
extitit mater pia,
nobis ferrens gaudia
de tanta prosapia.

4. Cleopham cum Salome
summis pro coniuge,
binas gignis Mariam,
sorores eximias,
Creatorique caras.

5. Primaeva, sed posteras
processit haec duas,
ut rosa inter spinas,
fructu nobilissimo
mundoque inaudito.


fol. 256a - Pulcerrima rosa

Pulcerrima rosa de spina floruit,
ex flore germinosa lilium genuit.

R: Servans pudorem et virgineo more
peperit factura factorem.

Virgo singularis, te nulla dignior,
fulgens stella maris, luna lucidior.

Sic succurristi, regina mundo tristi,
Evae matris sic quae noxamque solvisti.

Esto nobis grata tis apud filium
mater advocata post hoc exilium.

Nos per iuvamen pater, natus ac flamen,
tuum, mater virgo, solvat omnes. Amen


fol. 274a - Iam Christus ab inferis

Iam Christus ab inferis / surgens reddit miseris / dulce alleluia
Castis demus mentibus / una cum fruentibus / verum alleluia
O Christe rex celice / fractor mortis tetrice / da ut alleluia

Ade iustis ceteris / qui coniuncti etheris / promunt alleluia
Quem morte turpissima / damnarat gens pessima / expers alleluia
O Christe rex celice / fractor mortis tetrice / da ut alleluia

Ver parit florigeum / cantibus vociferum / clamans alleluia
Cecitate caligans / huic mundus innovans / tonat alleluia
O Christe rex celice / fractor mortis tetrice / da ut alleluia

Tempus fit serenius / et sol lucet clarius / ex hoc alleluia
Elementa serviunt / celi lumen quaciunt / dantes alleluia
O Christe rex celice / fractor mortis tetrice / da ut alleluia

Omnes nunc cum superis / cantemus iam in terris / semper alleluia
-----
O Christe rex celice / fractor mortis tetrice / da ut alleluia


Ostatní

Cuando El Rey Nimrod
(Sefardská)

(zpíváme sloky 1 a 2)

Cuando el rey Nimrod al campo salia
mirava en el cielo y en la estreyeria.
Vido una luz santa en la guideria,
que havia de nacer Avraham avinu.

Avram avinu, padre querido
padre bendicho, luz de Israel.

La mujer de Terah quedo prenada,
de dia en dia el le preguntava.
De que teneij la cara tan demudada?
Eya ya savia el bien que tenia.

Avram avinu, padre querido
padre bendicho, luz de Israel.

Saludemos al compadre y tambien al moel.
Que por su zekhut mos venga el goel
y ri'hma a todo Israel.
Cierto loaremos al verdadero
al verdadero de Israel.

Avram avinu, padre querido
padre bendicho, luz de Israel.
 

Las Estreyas
(Sefardská)

Las estreyas de los cielos, querida
Eyas son que arrelumbran
En eyas no hay firmeza
Niña de mi corasón
Ya me abasta la mia pasión

Prima ves que yo te vide, querida
En mi alma entrates
Rayos de sol me dates
Niña de mi corasón
En mis ojos relumbrates

Una cosa te diré querida
El mundo no queda ansi´
Muchas cosasyo pensi
Niña de mi corasón
Ainda no te alcansi´

Ten pasiensia con ti, querida
En estos dias tu avenir
Que mos será briyante
Niña de mi corasón
Mi amor en ti fondi´


Los Bilbilicos
(Sefardská)

Los bilbilicos cantan
Con sospiros de amor;
Mi neshama mi ventura
Estan en tu poder.

La rosa enflorese
En el mes de mai
Mi neshama s’escurese,
Sufriendo del amor.

Mas presto ven palomba
Mas presto ven com mi;
Mas presto ven querida,
Corre y salvame.
 

Paxaro d'hermozura
(Sefardská)

Por una caza chica
Vidi una hijica
De años era chica
Le declari´l amor.

Sali delantre d'ella
Hermoza como l'estrella
Ya m'encendió com teya
Sin tener piadad.

Páxaro d'hermozura
Linda la tu figura
Acértate al mi´o lado
Te oyeré la boz.

El páxaro s'acerca
S'acerca del mi´o lado
Enfin de dos minutos
El páxaro boló.

El páxaro bolando
Mi corasón llorando
El me dexó asperando
Sin tener pi´adad.


A l’entrada del temps clar
(anonym, jižní Francie, konec 12. st.)

A l’entrada del temps clar, eya,
Per j?ia recomençar, eya,
E per jel?s irritar, eya,
V?l la regina mostrar
Qu’el’es si amorosa.

A la vi’, a la via, jelós,
Laissatz nos, laissatz nos
Balar entre nos, entre nos.

El’a fait pertot mandar, eya,
Non sia jusqu’a la mar, eya,
Piucela ni bachalar, eya,
Que tuit non vengan dançar
En la dansa joiosa.

Lo reis i ven d’autra part, eya,
Per la dança destorbar, eya,
Que el es en cremetar, eya,
Que ?m no li v?lh’ emblar
La regin’ aurilhosa.

Mais per n?ent lo v?l far, eya,
Qu’ela n’a sonh de vielhait, eya,
Mais du’n leugi?r bachalar, eya,
Qui ben sapcha solaçar
La d?mna saborosa.

Qui donc la vezés dançar, eya,
E son gent c?rs deportar, eya,
Ben p?gra dir de vertat, eya,
Qu’el mont non aja sa par
La regina joiosa.
 

Calenda maia
Raimbaut de Vaqueiras: Estampida 15
(1180-1207)

(zpíváme sloky 1 a 2)

Kalenda maia
Ni fueills de faia
Ni chans d'auzell ni flors de glaia
Non es qe.m plaia,
Pros dona gaia,
Tro q'un isnell messagier aia
Del vostre bell cors, qi.m retraia
Plazer novell q'amors m'atraia
E jaia,
E.m traia
Vas vos, donna veraia,
E chaia
De plaia
.l gelos, anz qe.m n'estraia.

Ma bell' amia,
Per Dieu non sia
Qe ja.l gelos de mon dan ria,
Qe car vendria
Sa gelozia,
Si aitals dos amantz partia;
Q'ieu ja joios mais non seria,
Ni jois ses vos pro no.m tenria;
Tal via
Faria
Q'oms ja mais no.m veiria;
Cell dia
Morria,
Donna pros, q'ie.us perdria.

Con er perduda
Ni m'er renduda
Donna, s'enanz non l'ai aguda
Qe drutz ni druda
Non es per cuda;
Mas qant amantz en drut si muda,
L'onors es granz qe.l n'es creguda,
E.l bels semblanz fai far tal bruda;
Qe nuda
Tenguda
No.us ai, ni d'als vencuda;
Volguda,
Cresuda
Vos ai, ses autr'ajuda.

Tart m'esjauzira,
Pos ja.m partira,
Bells Cavalhiers, de vos ab ira,
Q'ailhors no.s vira
Mos cors, ni.m tira
Mos deziriers, q'als non dezira;
Q'a lauzengiers sai q'abellira,
Donna, q'estiers non lur garira:
Tals vira,
Sentira
Mos danz, qi.lls vos grazira,
Qe.us mira,
Cossira
Cuidanz, don cors sospira.

Tant gent comensa,
Part totas gensa,
Na Beatritz, e pren creissensa
Vostra valensa;
Per ma credensa,
De pretz garnitz vostra tenensa
E de bels ditz, senes failhensa;
De faitz grazitz tenetz semensa;
Siensa,
Sufrensa
Avetz e coneissensa;
Valensa
Ses tensa
Vistetz ab benvolensa.

Donna grazida,
Qecs lauz' e crida
Vostra valor q'es abellida,
E qi.us oblida,
Pauc li val vida,
Per q'ie.us azor, donn' eissernida;
Qar per gencor vos ai chauzida
E per meilhor, de prez complida,
Blandida,
Servida
Genses q'Erecs Enida.
Bastida,
Finida,
N'Engles, ai l'estampida.


En Mai au douz tens nouvel
(anonym, severní Francie, 13. st.)

Spielmannslied - minstrelsong is a Liebesklage (love lament)
Paris, Bibl. De l’Arsenal 5198
Pris, Bibl. nat. , nouv. Acq. Fr.1050 Rayn. 577


En mai au douz tens nouvel
que raverdissent prael
oi sor un arbroisel
chanter le rosignolet.

Saderaladon tan bon fet
dormir lez le buissonet.

Si com g’estoie pensis
lez le buissonet m’assis
un petit m’i endormi
au douz chant de l’oiselet.

Saderaladon…

Au resveillier que je fis
a l’oisel criai merci
qu’il me doint joie de li
s’en serai plus jolivet.

Saderaladon…

Et quan je fui sus levez
ci conmenz a citoler
at fis l’oiselet chanter
devant moi el präelet.

Saderaladon…

Li rosignolet disoit
par un pou qu’il n’enrajoit
du grant duel que il avoit
que vilains l’avoit öi.

Saderaladon…
 

Tant m'abelis
(Berenguier de Palazol, 2. pol. 12.st)

Tant m'abelis jois et amors et chans
ert alegrier deports e cortezia,
que l'mon non a ricor ni manentia
don mielhs d'aisso'm tengues per benonans
doncs, sai ieu ben que midons ten las claus
de totz los bes qu'ieu aten ni esper
e ren d'aiso sens lieys non puesc aver.

Sa gran valors e sos humils semblans
son gen parlar e sa bella paria,
m'an fait ancse voler senhoria
plus que d'autra qu'ieu vis pueys ni dabans;
e si'l sieu cors amoros e suaus
e sa merce no'm denha retener,
ja d'als amors no'm pot far mon plazer.


Elslein, liebstes Elselein
(Německo, konec 15. st)

Elslein, liebstes Elselein
Wie gern war Ich bei dir
So sein zwei Tiefe Wasser
Wol zwischen dir und mir

Das bringt mir grosse schmerzen
herzallerliebster Gsell
Red' Ich von ganzem Herzen
Habs für gross ungefäll

Hoff, Zeit werd es wol Enden
Hoff, glück werd kommen Drein
Sich in alls guts verwenden
herzliebstes Elselein


Lied der Geissler des Pestjahres 1349
(Německo, 15./16. st.)

Maria Muoter Rei Nû Maît
Erbarm Dich Ûber Die Cristenhait
Erbarm Dich Ûber Die Nû Kint
Dî Noch In Diesem Ellend Sint.
Erwirb Uns Huld Umm Dines Kint
Der Zich Niemmer Dhain End Gewint.

Maria Muoter Gnade Vol
Du Kannst Und Mahst Uns Ghelfen Wol
Verlih Uns Ânn Ghedigen Dot.
Und Bhött Uns Da Vor Aller Not
Daz Er uns Lös Von Aller Not
Und Bhötte Vor Dem Gähen Tot.



Gulden Alphabet
(Cantionale Colmariensis, Carmina magistralia No . 93)

Ave balsams creatur
Du engelisch figur
Got hat in kuschlichem lop
Marien naturen ob
Prich qual ruf suntlich
toren und wend
Christo ymmer zoren



Miri It Is While
(Anglie, 12. - 13. st.)

Miri it is whilë sumer ilast
Wiđ fughëles song
oc nu neheđ windes blast
and weder strong.
Ei, ei! what dis niht is long!
And ich, wiđ wel michel wrong.
Sorëgh and murn and fast.


Oslinder / Katibim Uskudar
(Trad . Chrysopolis)

Üsküdar’a Gider İken Aldı Da Bir Yağmur,
Kâtibimin Setresi Uzun Eteği Çamur.

Kâtip Uykudan Uyanmış Gözleri Mahmur.
Kâtip Benim Ben Kâtibin El Ne Karışır,

Kâtibime Kolalı Da Gömlek Ne Güzel Yaraşır.
Üsküdar’a Gider İken Bir Mendil Buldum,

Mendilimin İçine Lokum Doldurdum.
Kâtibimi Arar İken Yanımda Buldum.

Kâtip Benim Ben Kâtibin El Ne Karışır,
Kâtibime Kolalı Da Gömlek Ne Güzel Yaraşır.


Navštěv nás Kriste žádúcí
(Jistebnický kancionál, konec 14. st.)

Navštěv nás, Kriste, žádúcí,
pane světa všemohúcí,
daj nám se v srdci poznati,
bez hruózy sebe čekati.

Protos vstúpil v život panny,
jsa Bohem, byl jsi útrobný,
chud, bled, bit, pro nás ohavný,
po tváři zedrán, zplvaný.

Potiv se potem krvavým,
visal si s lotrem rúhavým,
ruh, pláč, křik, smrt směles podstúpil
od smrti nás tak vykúpil.

Daj nám žití vykúpenie,
život věčný, oslavenie,
věčný, jenž jsi u věčnosti,
zbav núze, daj své radosti!

Neb chlipnost čerstvěť vítězí,
vešken svět hřiechy již hoří,
řád, pravda, viera potuchla,
valem jdú lidé do pekla.

Bože, jenžs trojice svatá,
i Maria, panno čistá,
i všecka říše nebeská,
pomozte v lásce od světa!

Ktož tu piesničku zpievají
a Ježíše v srdci mají,
štědřeť jeho požívají,
vidětiť jeho žádají.

Chvála Bohu, Otci, Synu
milému, svatému Duchu,
vše jednomu Hospodinu,
jenž svým dává žádost čistú.

Jakož byla ot věčnosti,
bude navěky v radosti
mezi námi bez žalosti,
a to vše z božie milosti.
Amen
 

O pravdě
(Jistebnický kancionál - kolem r. 1420)

1.
Pravdo milá, tiežem tebe,
pročs od nás vstúpila do nebe?
Komus nás poručila?
Tiežem tebe Pravdo milá!

2.
Pravda k tomu odpovědě:
"Milý synu, toť povědě,
neviem se zde kam podieti,
žádný mne nechtěl přijieti.

3.
Já kdež sem se bydlu nadála,
tam jidech, ano již přitáhla
Křivda vóbec všecky k sobě,
tepruv tehdy steščech sobě.

4.
I jidech tam ku papeži,
k němužť každý vóbec běží,
i počech na něm žádati,
by mi ráčil radu dáti,

5.
kterak bych Křivdu přemohla,
ješto u mé věno sáhla.
Papež odpovědě k tomu:
Jáť nemám prázdnosti k tomu,

6.
poručím te kardinálóm,
rúče beř se v jich tam dóm,
ať poradie i pomohú,
cožť oni najlépe mohú.'

7.
Učinich jeho kázanie,
brách se já tam mezi ně,
mniec, bych mohla tam prospěti,
proti Křivdě konec vzieti.

8.
Když tam mezi ně přijidech,
tepruv tesknosti dojidech,
otáza mne jeden z nich,
jsa v černé kápi jakžto mnich:

9.
,Pravdo, proč si ty sem přišla, co zde chceš,
proč před nás cestú nejdeš?
Chceš-li sobě konec vzieti,
musíš mnoho zlatých mieti.'

10.
Druhý podlé něho sedě,
otpovědě, na mě hledě:
,Pravdo, zde konce nemáš,
když nám dosti zlatých nedáš."

11.
Pravda tak smutně stojéci,
žádného se nebojéci,
otpovědě velmi tiše
a řkúc: "Ano, svatá říše

12.
ot vás kněží v zmatek přišla,
Viz jich nemúdrého smysla,
kterak divným během běžie
kardinálští ti knežie!

13.
Učinili dva papeže,
ihned k tomu dva ciesaře,
pro jich nemúdré volenie
svatú cierkev, říši plenie.

14.
Tuť se Boha nic nebojie,
jedno nepokoje strojie,
ovšem Pravdy nemilují,
ustavičně Křivdě holdují.

15.
Odtud jidech na vše strany
mezi kniežata i pány,
hledajíc sobě bydla,
naliť jsú všudy osidla.

16.
Nerodichuť na mě dbáti,
kázachuť mě se psy vyhnati,
shledachť tu mnoho neřádu,
toť vše běží mladú radú.

17.
Dřěvní kniežata i páni
vedli ctné, počestné rady,
prospievali u milosti
i nebylo také zlosti,

18.
jakožto nynie jest pohřiechu.
Já jsem Pravda všudy v smiechu;
neviem se již kam podieti,
musímť na se kápi vzieti,

19.
zda tu pokoje poživu
a přemohu Křivdu lstivú.
Když prijidech do zákona,
radoštěmi srdce vstona,

20.
a řkúc: ,Mněť lepšieho nenie
viece do mého skončenie,
než při zákoně ostati
a tu život dokonati.'

21.
Ale než měsiec pominu,
tak mi tu dáchu vinu:
,Pravdo, zde se nám nehodíš,
v naší řehole nám škodíš.'

22.
Odtad jidech mezi měšťany,
rozbich tu své krásné stany,
Nemožech nic znamenati,
bychť mohla s kterými ostati,

23.
ano chudí všudy pláčí,
ktož móž lépe, ten je tlačí;
kdež sem byla na vše strany,
v tom shledach i měšťany.

24.
Odtad pak jidech k sedlákóm,
k jich farářóm i k jich žákóm,
ano tu závisti mnoho.
Ihned se brach přič od toho.

25.
Kdež jsem byla po všem světě,
tak staří jakožto dietě,
žádný mne nechtěl přijieti,
tepruv rozbich v nebi sieti.

26.
Tuť se mé bydlo dokona,
když přijidech do toho zákona,
i do té nebeské radosti,
jiežto mají zbožní dosti."

27.
Uslyš, Bože, naše hlasy,
daj nám na věčné časy
s sebú bydlo, na tě zřiece
a tě s anjely chváléce!
 

O quantum solicitor
(Čechy, 14. st.)

O quantum solicitor
et curis suppeditor,
dum corde transmeditor
presens et futurum.

Presens et preteritum
vergunt in iuteritum,
talem habet exitum
humana oratura.

O quis intelligeret mortem, quam sit dura,
et finem prospiceret, intimore viveret,
voveret et redderet deo sua iura.

De vobis presbiteris,
qui estis literis
testamenti veteris
et novi doctores,

prestituri ceteris,
obstructores etheris,
indiscreti oneris
estis iniunctores.

O quis intelligeret mortem, quam sit dura,
et finem prospiceret, intimore viveret,
voveret et redderet deo sua iura.

Quid de vulgo proferam,
nunquam eius sufferam,
ita quod non efferam
miras falsitates.

Cuius lingua florida,
acta vero sordida
et corda sunt pertida
per subtilitates...

O quis intelligeret mortem, quam sit dura,
et finem prospiceret, intimore viveret,
voveret et redderet deo sua iura.


Vzel ďábel babu
(Čechy, anonym, polovina. 15. st.)

Vzel ďábel babu na plece,
chtělť ji sobě jmieti
a ona jemu odpověděla
Milý synu, jižť sem stará,
di vedlé ke krčmářce,
tať nedává pravé miery,
tať jest hotova
s tebú na ty hody.


Samson Dux Fortissime
(Anonym 13.st, Reading Abbey)

Samson, dux fortissime,
Victor potentissime,
Quid facis in carcere,
Victor omnium?
Quis te quivit vincere,
Vel per sompnium?

O victor omnium, victus es!
O captor principum, captus es!
O raptor civium, raptus es!

Samson, dux mirabilis
Modo miserabilis
Quid agis in angulo
Tetri carceris?
Te dedit ergastulo
Fraus mulieris?

Avulsis oculis cesus es,
Et risus hostibus factus es,
iam tonsis crinibus calvus es
set si recreverint, salvus es!